لقمان حکیم کیست؟...

سوره مبارکه لقمان آیه شریفه 12
وَلَقَدْ ءَاتَیْنَا لُقْمَانَ الْحِکَمَةَ أَنِ اشْکُرْ لِلَّهِ وَمَن یَشْکُرْ فَإِنَّمَا  یَشْکُرُ لِنَفْسِهِ وَمَن کَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ حَمِیدٌ
معنای آیه:
و ما به لقمان حکمت دادیم،که شکر خدا را به جاى آور و هر کس شکر کند، همانا براى خویش شکر کرده؛ و هر کس کفران کند (بداند به خدا زیان نمی‏رساند، زیرا) بی ‏تردید خداوند بی ‏نیاز و ستوده است.
پیام آیه:
 پیامبراکرم‏(ص) فرمودند: لقمان، پیامبر نبود، ولى بنده‏ اى بود که بسیار فکر می‏کرد و به خداوند ایمان واقعى داشت. خدا را دوست داشت و خداوند نیز او را دوست می ‏داشت و به او حکمت عطا کرد.
*امام صادق‏(ع) می‏فرمایند: لقمان، حکمت را به خاطر مال و جمال و فامیل دریافت نکرده بود، بلکه او مردى پرهیزکار، تیزبین، باحیا و دلسوز بود. اگر دو نفر با هم درگیر می‏شدند و خصومتى پیدا می‏کردند، میان آنها آشتى برقرار می‏کرد.
*لقمان با دانشمندان زیاد می ‏نشست. او با هواى نفس خود مبارزه می ‏کرد و داراى عمرى طولانى، معاصر حضرت داود واز بستگان حضرت ایّوب بود. او میان حکیم شدن یا حاکم شدن مخیّر شد و حکمت را انتخاب کرد.
* از لقمان پرسیدند: چگونه به این مقام رسیدى؟ گفت: به خاطر امانت دارى، صداقت و سکوت درباره‏ آنچه به من مربوط نبود.
*در عظمت لقمان همین بس که خدا و رسول او و امامان معصوم‏(ع) پندهاى او را براى دیگران نقل کرده ‏اند.

غنا و موسیقى...

سوره مبارکه لقمان آیه شریفه 6
 وَ مِنَ النَّاسِ مَن یَشْتَرِى لَهْوَ الْحَدِیثِ لِیُضِلَّ عَن سَبِیلِ اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَیَتَّخِذَهَا هُزُواً أُوْلَئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ
معنای آیه:
و برخى از مردم، خریدار سخنان بیهوده و سرگرم کننده‏اند، تا بى هیچ علمى، (دیگران را) از راه خدا گمراه کنند و آن را به مسخره گیرند؛ آنان برایشان عذابى خوار کننده است.
پیام آیه:
از دیدگاه اسلام، آهنگ‏هایى که متناسب با مجالس فسق و فجور و گناه باشد و قواى شهوانى را تحریک نماید، حرام است، ولى اگر آهنگى مفاسد فوق را نداشت، مشهور فقها می‏گویند: شنیدن آن مجاز است.
* امام باقر(ع)فرمود: غنا، از جمله گناهانى است که خداوند براى آن وعده‏ آتش داده است، سپس آیه فوق را تلاوت فرمود. بنابراین غنا، از گناهان کبیره است، زیرا گناه کبیره به گناهى گفته می‏شود که در قرآن به آن وعده‏ عذاب داده شده است.
* در سوره‏ حج می‏خوانیم: از سخن باطل دورى کنید. امام صادق‏(ع) فرمود: مراد از سخن باطل آوازه خوانى و غناست.
* از امام صادق و امام رضا(ع)نیز نقل شده که یکى از مصادیق سخنان بیهوده در سوره‏ لقمان، غنا می‏باشد.

ضرورت و شرایط امر به معروف...

سوره مبارکه آل‏عمران آیه شریفه  104
وَلْتَکُنْ مِّنْکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى‏ الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَأُوْلَِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ‏
معنای آیه:
و از میان شما باید گروهى باشند که (دیگران را) به خیر دعوت نمایند و امربه معروف ونهى از منکر کنند و آنها همان رستگارانند.
پیام آیه:
امر به معروف و نهى از منکر، به دو صورت انجام می‏شود:
 *به عنوان وظیفه ‏اى عمومى و همگانى که هرکس به مقدار توانایى خود باید به آن اقدام نماید.
* وظیفه ‏اى که یک گروه سازمان یافته و منسجم آن را به عهده دارد و با قدرت، آن را پی می‏گیرد. چنانکه اگر راننده ‏اى در خیابان خلاف کند، هم سایر رانندگان با چراغ و بوق به او اعتراض می‏کنند و هم پلیس براى برخورد قاطع با متخلّف، وارد صحنه می‏شود.
 *حضرت على‏(ع) فرمود: اگر امر به معروف و نهى از منکر ترک شود، کارهاى نیک و خیر تعطیل و انسانهاى شرور و بد بر جامعه مسلّط می‏شوند.

دادگاه خانواده...

سوره مبارکه نساء آیه شریفه 35
وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَیْنِهِمَا فَابْعَثُواْ حَکَماً مِّنْ أَهْلِهِ وَحَکَماً مِّنْ أَهْلِهَآ إِنْ یُرِیدَآ إِصْلاَحاً یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنَهُمَآ إِنَّ اللَّهَ کَانَ عَلِیماً خَبِیراً

معنای آیه:
 و اگر از (ناسازگارى و) جدایى میان آن دو (زن و شوهر) بیم داشتید، پس داورى از خانواده‏ شوهر، و داورى از خانواده‏ زن برگزینید (تا به اختلاف آن دو رسیدگى کنند) اگر این دو بناى اصلاح داشته باشند خداوند میان آن دو را به توافق می‏رساند، زیرا خداوند، (از نیّات همه) با خبر و آگاه است.
 پیام آبه:
 این آیه، براى رفع اختلاف میان زن و شوهر، و پیشگیرى از وقوع طلاق، یک دادگاه خانوادگى را با امتیازات زیر مطرح می‏کند:
*داوران، از هردو فامیل باشند تا سوز، تعهّد وخیرخواهى بیشترى داشته ‏باشند.
*این دادگاه، نیاز به بودجه ندارد.
رسیدگى به اختلاف در این دادگاه، سریع، بدون تراکم پرونده و مشکلات کارِ ادارى است.
*اسرار دادگاه به بیگانگان نمی‏رسد ومسائل اختلافى در میان خودشان می ‏ماند.
*چون داوران از خود فامیلند، مورد اعتماد طرفین می‏باشند.

فروبردن خشم...

سوره مبارکه آل عمران آیه شریفه 134
 أَلَّذِینَ یُنْفِقُونَ فِى الْسَّرَّآءِ وَالْضَّرَّآءِ وَالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَ الْعَافِینَ عَنِ الْنَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ‏
معنای آیه:
 (متّقین) کسانى هستند که در راحت ورنج انفاق میکنند وخشم خود را فرو می برند و از (خطاى) مردم می‏گذرند، و خداوند نیکوکاران را دوست می‏دارد.
 پیام آیه:
 این آیه، از انفاق و عفو و گذشت و تعاون تمجید می‏کند.
*همه بزرگان دین و روانشناسان خشم را کلید همه بدی‌ها معرفی می‌کنند، آنان بر این باورند که برای تصمیم‌گیری مناسب و درست باید از قلب زنده و عقل سالم کمک گرفت و از آنجا که خشم هم قلب را می‌میراند و هم عقل را از کار می‌اندازد؛ راهی برای خیر باقی نمی‌ماندانسان ها را از دامنگیر شدن در این دام بزرگ نفی کرده اند .
*امام صادق‏(ع) فرمود: هیچ بنده‏اى نیست که خشم خود را فرو ببرد، مگر آنکه خداوند عزّت او را در دنیا و آخرت فزونى بخشد.

نماز را به پا دار...

سوره مبارکه طه آیه شریفه 14
 إِنَّنِى  أَنَا اللَّهُ لَا  إِلَهَ إِلَّا  أَنَاْ فَاعْبُدْنِى وَأَقِمِ الصَّلَوةَ لِذِکْرِى 
معنای آیه:
همانا منم اللّه، جز من خدایى نیست، پس مرا بندگى کن و نماز را بپادار تا به یاد من باشى.
پیام آیه:
*توحید در رأس همه عقاید و نماز در رأس همه عبادات است.
*نماز، در ادیان دیگر نیز بوده  و نماز، اوّلین دستور کار و برنامه‏ عملى انبیاست.
*هدف از اقامه نماز، تنها رعایت قالب آن نیست، بلکه توجّه به قلب آن، یعنى احساس حضور است.
*برپایى نماز به خاطر یاد اوست، و یاد او موجب آرامش دلهاست چنانکه یاد ما از خدا، سبب یاد خدا از ماست.

از دنیا پرستان روی گردانید...

سوره مبارکه نجم آیه شریفه 29
فَأَعْرِضْ عَن مَّن تَوَلَّى‏ عَن ذِکْرِنَا وَلَمْ یُرِدْ إِلَّا الْحَیَاةَ الدُّنْیَا
معنای آیه:
پس، از هر که از یاد ما روی ‏گرداند و جز زندگى دنیا را خواستار نبود روی ‏گردان.
پیام آیه:
*در آیات الهی از سیمای قرآن با تعابیر زیر یاد شده است.
*دنیا کم و  فانى است، عبورگاه است نه توقفگاه ، دنیا جز لهو و لعب نیست ، دنیا وسیله فریب است ،  دنیاگرایى مانع آخرت  و دلربا است.
*در آیه‏ 20 سوره حدید، پنج ویژگى براى دنیا ذکر شده که با مراحل پنجگانه عمر انسان مطابقت دارد:لعب وبازى(کودکى)؛لهو وسرگرمى(نوجوانى) ؛زینت و خودآرایى(جوانى)؛تفاخرو فخرفروشى(میانسالى) و تکاثر وثروت اندوزى(کهنسالى)
*آرى، دنیا وسیله است نه هدف، چنانکه در دعاى ماه شعبان می‏خوانیم: خدایا دنیا را هدف برتر ما قرار مده.
*از کسانى که به دین خدا پشت می‏کنند و حاضر به شنیدن نام خدا و دستورات او نیستند، اعراض کنید و تبرّى جستن از دشمنان اسلام، یک اصل است.

به سوی بهشت بشتابید...

سوره  مبارکه  آل‏عمران آیه شریفه 133
 وَ سَارِعُواْ إِلَى‏ مَغْفِرَةٍ مِّن رَّبِّکُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا الْسَّمَوَاتُ وَ الْأَرْضُ أُعِدَّتْ  لِلْمُتَّقِینَ‏
معنای آیه:
 براى نیل به آمرزشى از پروردگارتان وبهشتى که وسعت آن به قدر آسمان‏ها و زمین است و براى پرهیزکاران آماده گردیده، بشتابید.
پیام آیه:
گروهى از دانشمندان اسلامى،عقیده دارند که بهشت و دوزخ هم اکنون وجود دارند و یکى از دلایل آنان همین آیات «اُعدّت للمتّقین» یا «اُعدّت للکافرین» است.
*آمرزش گناه، کار الهى است و مراد از سرعت به سوى مغفرت، سرعت به سوى کارى است که مغفرت را بدنبال داشته باشد.
*حضرت على (ع) در تفسیر این آیه فرمودند: به انجام تکالیف الهى سرعت کنید.
*سرعت در کار خیر، ارزش آن را بالا می ‏برد ،  آمرزش گناه مردم، از شئون ربوبیّت الهى است ، سرعت در توبه، لازم است و لازمه‏ سرعت به سوى بهشت متّقین، قرار گرفتن در زمره‏ متّقین است.

شرایط دعا در قرآن...

سوره مبارکه بقره آیه شریفه 186
 وَإِذَا سَأَلَکَ عِبَادِى عَنِّى فَإِنّى قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَةَ الْدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیبُواْ لِى وَ لْیُؤمِنُوا بِى لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُونَ  
معنای آیه:
 و هرگاه بندگانم از تو درباره من پرسند (بگو) همانا من نزدیکم؛ دعاى نیایشگر را آنگاه که مرا می‏خواند پاسخ می‏گویم. پس باید دعوت مرا بپذیرند و به من ایمان آورند، باشد که به رشد رسند.
پیام آیه:
قرآن درباره‏ دعا سفارش‏ هایى دارد، از جمله:
*دعا و درخواست باید خالصانه باشد.
*با ترس و امید همراه باشد.
*با عشق و رغبت و ترس توأم باشد.
*با تضرّع و در پنهانى صورت گیرد.
*با ندا و خواندنى آهسته باشد.

حالت‏هاى قلبى انسان...

سوره مبارکه بقره آیه شریفه 284
 لِلَّهِ مَا فِى الْسَّمَوَاتِ وَمَا فِى الْأَرْضِ وَإِنْ تُبْدُواْ مَا فِى  أَنْفُسِکُمْ أَوْ تُخْفُوهُ یُحَاسِبْکُمْ بِهِ اللَّهُ فَیَغْفِرُ لِمَنْ یَشَآءُ وَ یُعَذِّبُ مَنْ یَشَآءُ وَ اللَّهُ عَلى‏ کُلِ‏ّ شَىْ‏ءٍ قَدِیرٌ  
معنای آیه:
 آنچه در آسمان‏ها و آنچه در زمین است، تنها از آنِ خداست. (بنابراین) اگر آنچه را در دل دارید آشکار سازید یا پنهان دارید، خداوند شما را طبق آن محاسبه می‏کند. پس هر که را بخواهد (وشایستگى داشته باشد) می‏بخشد و هر که را بخواهد (ومستحقّ باشد) مجازات می‏کند و خداوند بر هرچیزى تواناست.
 پیام آیه:
علامه طباطبائى در تفسیر المیزان می‏فرماید: حالات قلبى انسان دو نوع است: گاهى خطور است که بدون اختیار چیزى به ذهن می ‏آید و انسان هیچگونه تصمیمى بر آن نمی‏گیرد که آن خطور گناه نیست، چون به دست ما نیست. امّا آن حالات روحى که سرچشمه‏ ى اعمال بد انسان می‏شود و در عمق روان ما پایگاه دارد، مورد مؤاخذه قرار می‏گیرد.
*ممکن است مراد آیه از کیفر حالات باطنى انسان، گناهانى باشد که ذاتاً جنبه درونى دارد و عمل قلب است، مانند کفر و کتمان حقّ، نه مواردى که مقدّمه گناه بیرونى است.