مؤمن بر نفس خود تسلّط دارد...

سوره مبارکه شوری آیه شریفه 37
وَالَّذِینَ یَجْتَنِبُونَ کَبَآئِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُواْ هُمْ یَغْفِرُونَ‏
معنای آیه:
و کسانى که از گناهان کبیره و زشتى ‏ها پرهیز می‏کنند و چون خشم و غضب کنند، می ‏بخشند.
پیام آیه:
*گناهان کبیره چیست؟امام خمینى (ره) در تحریر الوسیله در شرایط امام جماعت می‏فرماید: امام جماعت باید از گناهان کبیره پرهیز کند و آن: هر گناهى است که در قرآن وعده عذاب بر آن داده شده، یا شدیداً با آن برخورد شده، یا دلیلى داشته باشیم که هم وزن یا بدتر از گناهان کبیره شناخته شده، یا عقل آن را کبیره بداند، یا در افکار عمومى مؤمنان کبیره شمرده شود، یا دلیل خاصّى بر کبیره بودن آن داشته باشیم.
*سپس نمونه‏ هایى را مى‏ شمرد از جمله: یاس از رحمت خدا، نسبت دروغ به خدا و رسول، قتل، نسبت ناروا به زن شوهردار، فرار از جنگ، عاق والدین، قطع رحم، سِحر، زنا، لواط، خوردن مال یتیم، کتمان حقّ، گواهى باطل، پیمان شکنى، شراب خورى، تجاوز در وصیّت، رباخوارى، قمار، کم فروشى، خوردن گوشت مردار و خوک، کمک به ظالم و تکیه بر او، اسراف و تبذیر، حبس حقوق مردم، دروغ، تکبّر، خیانت، غیبت، سخن چینى، سبک شمردن حج، ترک نماز، منع زکات، اصرار بر گناهان صغیره، سرگرمى به لهو و لعب.

ستم بر خویش...

سوره مبارکه قصص آیه شریفه 16
قَالَ رَبِّ إِنِّى ظَلَمْتُ نَفْسِى فَاغْفِرْ لِى فَغَفَرَ لَهُ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ‏
معنای آیه:
 (موسى) گفت: پروردگارا! همانا من به خویشتن ستم کرده ‏ام، پس مراببخش، پس (خداوند) او را آمرزید بدرستى که او آمرزنده ‏ى مهربان است.
 پیام آیه:
افراد صالح حتّى در برابر کجى‏ هاى غیر عمدى نیز بلافاصله استغفار مى‏کنند و از تبعات آن دورى مى‏گزینند.
سؤال: جمله‏ به خودم ظلم کردم، از زبان کسى که به پیامبرى مى‏رسد چه معنایى دارد؟
 پاسخ: مراد از ظلم به خود در اینجا، گرفتار شدن به آثار اجتماعى قتل غیر عمد است، نه گناه، تا با مقام عصمت منافات داشته باشد. زیرا خداوند، حضرت موسى را مخلَص مى‏داند و کسى که به این درجه نائل گردید دیگر گناه نمى‏کند، زیرا شیطان خود اقرار کرده است که قدرت نفوذ در مخلصین را ندارد.

تزکیه نفس موجب رستگاری است...

سوره مبارکه شمس آیه شریفه 9
قَدْ أَفْلَحَ مَن زَکَّاهَا
معنای آیه:
به راستى رستگار شد، آن کس که نفس خود را تزکیه کرد.
 پیام آیه:
امام باقر و صادق (ع) در تفسیر این آیه فرمودند: آن کسی ‏که از پیامبر و امامان معصوم، اطاعت کرد، رستگار شد.
در دید الهى، پاکان رستگارند و در انجام کارهاى خیر، امید رستگارى است در حالى که در تزکیه نفس و خودسازى، رستگارى قطعى است.
*تزکیه نفس، شامل دورى از عقائد و اخلاقیات و رفتارهاى ناپسند و کسب عقائد و اخلاقیات و کردارهاى پسندیده است.
در قرآن، چهل مرتبه ماده فلاح به کار رفته که از بررسى آنها معلوم مى‏شود رستگارى شامل چه گروه‏هایى مى‏شود و چه گروه‏هایى از رسیدن به آن محرومند، همچون مجرمان .

قسم به نفس ملامت گر...

سوره مبارکه قیامة آیه شریفه 2
وَلَا أُقْسِمُ بِالنَّفْسِ اللَّوَّامَةِ
معنای آیه:
و به نفس ملامت‏گر قسم می‏خورم (که شما پس از مرگ زنده خواهید شد.)
پیام آیه:
در قرآن و روایات و دعاها، چند گونه نفس براى انسان تصویر شده است  که نفس لوّامة از جمله آنها است که در این آیه بدان اشاره شده است و شاید مراد از آن، همان وجدان اخلاقى باشد.
* آرى، انسان داراى حالتى است که در برابر انجام بدی‏ها یا کم شدن خوبی ‏ها، هم در دنیا خود را ملامت می‏کند و هم در آخرت.

*این ملامت‏ها، همان ندامت و پشیمانى است که می‏تواند مقدّمه توبه باشد و یا بسترى براى یأس و خودباختگى فراهم آورد.