از شب و روز عبرت بگیریم...

فرقان مبارکه فرقان آیه شریفه 62
وَهُوَ الَّذِى جَعَلَ الَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَةً لِّمَنْ أَرَادَ أَن یَذَّکَرَ أَوْ أَرَادَ شُکُوراً

معنای آیه:
و اوست که شب و روز را براى هر کس که بخواهد عبرت گیرد یا بخواهد سپاسگزارى نماید، جانشین یکدیگر قرار داد.

پیام آیه:
*کلمه‏ «خلفة» به معناى جایگزینى دو چیز به جاى یکدیگر است.
*امام صادق (ع) فرمود: هر چه از نمازهاى نافله‏ شب از تو فوت شد، مى ‏توانى در روز جبران کنى. سپس این آیه را تلاوت فرمود.
* درس توحید گرفتن از نظام حاکم بر هستى، به اراده ما بستگى دارد. چه بسیارند کسانى که عمر خود را به تحقیق درباره پدیده‏اى سپرى مى ‏کنند، ولى چون اراده عبرت گرفتن ندارند، درسى از آن نمى ‏گیرند. این‏گونه افراد به آئینه‏ فروشى مى‏ مانند که همواره در آئینه نگاه مى‏ کند، ولى لباس خود را مرتّب نمى ‏کند، در حالى که ممکن است عابرى تنها با یک نگاهِ با توجّه، کجى یقه‏ اش را صاف کند. پس تنها نگاه کافى نیست، اراده‏ اصلاح نیز لازم است.
* انسان موجودى داراى اختیار است و اراده و خواست انسان، زمینه‏ رشد اوست.
*هم شناخت، اراده مى ‏خواهد و هم عمل و شکر.
*شب و روز، نعمتى شایسته‏ شکر و سپاسگزارى است.

اسراف جایز نیست، حتّى در انفاق ...

فرقان مبارکه فرقان آیه شریفه 67
وَالَّذِینَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمْ یُسْرِفُواْ وَلَمْ یَقْتُرُواْ وَکَانَ بَیْنَ ذَلِکَ قَوَاماً

معنای آیه:
آنان که هرگاه انفاق کنند، نه از حد گذرند و نه تنگ گیرند و میان این دو روش اعتدال دارند.

پیام آیه:
*امام رضا(ع) مقدار هزینه و انفاق معتدل را همان مقدار معروفى دانستند که در سوره بقره آمده: یعنى توانگر در شأن توانمندى خود و تهیدست در حدّ توان خود مطابق عُرف پسندیده و شأن خود بدهد.
*امام صادق (ع) فرمود: بخشش در راه باطل، اسراف است (گرچه کم باشد) و بخل در راه حقّ، اِقتار است.
*در جاى دیگر از قرآن کریم نیز مى ‏خوانیم: نه دستت را به گردنت غل و زنجیر کن و بخیل باش و نه کاملاً آن را باز بگذار و ولخرجى و اسراف کن.
* انفاق براى عبادالرحمن، یک وظیفه ومسأله قطعى است.
*نماز شب و ترس از جهنّم و خوف الهى، باید در کنار رسیدگى به محرومان جامعه باشد.
*بندگان خاصّ خداوند، از بخل بدورند و امّت میانه و وسط، باید برنامه ‏هاى معتدل داشته باشد و میانه‏ روى در عبادت و انفاق، ارزش است.

کفار آیات قرآن را دروغ می دانستند...

فرقان مبارکه فرقان آیه شریفه 4
وَقَالَ الَّذِینَ کَفَرُواْ إِنْ هَذَآإِلَّا إِفْکٌ افْتَرَیهُ وَأَعَانَهُ عَلَیْهِ قَوْمٌ ءَاخَرُونَ فَقَدْ جَآءُو ظُلْماً وَزُوراً

معنای آیه:
و کسانى که کافر شدند، گفتند: این قرآن جز افترایى که او بر خدا بسته است چیزى نیست و گروه دیگرى او را بر این کار یارى کرده ‏اند پس به راستى (با این سخن) ظلم و دروغى بزرگ را مرتکب شده ‏اند.

پیام آیه:
* کلمه‏ «اِفک» به معناى دروغ و «زور» به معناى سخن باطل و دروغ است. در تمام قرآن، تنها این جا کلمه‏ «ظلم» و «زور» در کنار هم آمده است، زیرا کفّار با تهمت به پیامبر و دروغ خواندن کتاب آسمانى مانع هدایت دیگران مى‏ شدند.
* کفّار، کفر خود را با دروغ خواندن کتب آسمانى توجیه مى ‏کنند.
*تحقیر کتاب، «اِنْ هذا» و تحقیر پیامبران، «افتراه» شیوه‏ کفّار است.
*عظمت قرآن را مخالفان نیز پذیرفته ‏اند.
*عوام ‏فریبى از طریق تحقیر وتهمت و مانع هدایت دیگران شدن، از بدترین گناهان است.

نشانه هایی برای ایمان آوردن انسان...

سوره مبارکه رعد آیه شریفه 3
وَهُوَّ الَّذِى مَدَّ الْأَرْضَ وَجَعَلَ فِیهَا رَوَ سِىَ وَأَنْهَراً وَمِن کُلِّ الَّثمَرَ تِ جَعَلَ فِیهَا زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ یُغْشِى الَّیْلَ النَّهَارَ إِنَّ فِى ذَ لِکَ لَأَیَتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ‏
معنای آیه:

و اوست خدایى که زمین را گسترانید و در آن کوه‏ها و نهرها قرار داد و از هر میوه‏اى دو جفت در آن قرار داد. او روز را با شب مى ‏پوشاند.قطعاً در این (امور) براى کسانى که فکر مى ‏کنند نشانه‏ هایى است.
پیام آیه:
*گرچه «لینه» دانشمند گیاه ‏شناس، در قرن 18 موفق به کشف قانون زوجیّت گیاهان شد، امّا اسلام در هزار و چند صد سال قبل به این نکته اشاره کرده است. البتّه مردم مسئله‏ نر و ماده را در بعضى گیاهان مثل خرما، فهمیده بودند، ولى عمومیّت زوجیّت از طریق قرآن اعلام شد.
*نر و ماده در گیاهان،گاهى در یک درخت یا شکوفه و گاهى در دو درخت یا دو شکوفه است.
* جمله «مدّ الارض» شاید به بیرون کشیده شدن زمین از زیر آب اشاره دارد که در روایات به نام «دَحْو الارض» آمده است. این احتمال با نظریه زمین‏ شناسان امروزى که مى ‏گویند: زمین ابتدا در زیر آب قرار داشته، مطابقت دارد.
* گستردگى زمین و وجود کوه ها در آن، باعث حفظ تعادل زمین و عامل بهره ‏مندى انسان‏هاست، زیرا که اگر تمام زمین مسطح یا کوهستانى بود، امکان زندگانى وجود نداشت.
* کوهها، منبع ذخیره آب و نهرها وسیله‏ توزیع آب و هر دو زمینه‏ ساز زندگى انسان‏ها هستند.

آسمان‏ها بر پایه‏ هایى استوارند...

سوره مبارکه رعد آیه شریفه 2
اللَّهُ الَّذِى رَفَعَ السَّمَوَ تِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُمَّ اسْتَوَى‏ عَلَى الْعَرْشِ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ کُلٌّ یَجْرِى لِأَجَلٍ مُّسَمّىً یُدَبِّرُ الْاُمْرَ یُفَصِّلُ الْأَیَتِ لَعَلَّکُمْ بِلِقَآءِ رَبِّکُمْ تُوقِنُونَ‏

معنای آیه:
خداست آنکه آسمان‏ها را بدون ستون‏ هایى که آنرا ببینید برافراشت، سپس بر عرش (مقام فرمانروایى) برآمد وخورشید وماه را که هر کدام تا زمان معینى حرکت دارند، تسخیر نمود. او کار (هستى) را تدبیر مى‏ کند، آیات خود را به روشنى بیان مى ‏کند تا شاید به لقاى پروردگارتان یقین حاصل کنید.

پیام آیه:
*آیاتی از جمله این آیه در قرآن برنگهدارى آسمان‏ها (وزمین) توسط خدا دلالت مى‏ کند.
* آسمان‏ها بر پایه‏ هایى استوارند و ندیدن دلیل بر نبودن نیست ؛ امام رضا(ع)فرمودند: پایه‏ هایى هست، ولى شما آنها را نمى ‏بینید.
* خورشید در حال حرکت است و کرات آسمانى در مقدارحرکت خود،زمان‏بندى شده‏ اند.
* هستى تحت تدبیر الهى بوده و نظام هستى، هدفدار است.

خداوند نهان و آشکار را می داند...

سوره مبارکه رعد آیه شریفه 1
عَلِمُ الْغَیْبِ وَالشَّهَدَةِ الْکَبِیرُ الْمُتَعَالِ‏

معنای آیه:
او به نهان و آشکار آگاه است بزرگ و بلند مرتبه است.
پیام آیه:
* آشکار و نهان، براى انسانِ محدودى که حواس پنجگانه او حتّى از بسیارى از حیوانات محدودتر است، مطرح است امّا براى خداىِ خالق غیب و شهود، چنین چیزى معنا ندارد.
* امام صادق‏(ع) در مورد «عالم الغیب و الشّهادة» فرمودند: «الغیب ما لم‏یکن والشّهادة ما قد کان»، غیب یعنى چیزى که نبوده و شهادت یعنى چیزى که بوده است.
*خداوند نسبت به هر کمالى، بزرگ «کبیر» و نسبت به هر نقص و عیبى، پاک و منزّه است.

ارزش کارها به نیّت ها است...

سوره مبارکه توبه آیه شریفه109
أَفَمَنْ أَسَّسَ بُنْیَنَهُ عَلَى‏ تَقْوَى‏ مِنَ اللَّهِ وَرِضْوَ نٍ خَیْرٌ أَم مَّنْ أَسَّسَ بُنْیَنَهُ عَلَى‏ شَفَا جُرُفٍ هَارٍ فَانْهَارَ بِهِ فِى نَارِ جَهَنَّمَ وَاللَّهُ لَا یَهْدِى الْقَوْمَ الظَّلِمِینَ‏
معنای آیه:
آیا کسى ‏که بنیان (کار) خود را بر پایه‏ تقوا و رضاى الهى قرار داده بهتر است، یا کسى که بنیاد (کار) خویش را بر لبه‏ پرتگاهى سست و فرو ریختنى نهاده که او را در آتشِ دوزخ
می ‏اندازد؟ خداوند گروه ستمگر را هدایت نمى ‏کند.

پیام آیه:
*این آیه مقایسه بانیان دو مسجد ضرار و مسجد قبا است.
*ارزش کارها به نیّت آنان است، نه ظاهر اعمال ؛ مسجد قبا براى خدا ساخته شد و مسجد ضرار با انگیزه‏ تفرقه‏ افکنى.
*بنیاد باطل بر باد است.
*گاهى مسجد، بانیان خود را به قعر دوزخ مى ‏افکند.
* سوء استفاده از مراکز مذهبى و باورهاى دینى مردم، ظلم است.

نسبت به پیمان شکنان مشرک سختگیر باشید...

سوره مبارکه توبه آیه شریفه 8
کَیْفَ وَإِن یَظْهَرُواْ عَلَیْکُمْ لَایَرْقُبُواْ فِیکُمْ إِلًّا وَلَا ذِمَّةً یُرْضُونَکُم بِأَفْوَ هِهِمْ وَتَأْبَى‏ قُلُوبُهُمْ وَأَکْثَرُهُمْ فَسِقُونَ‏

معنای آیه:
چگونه (مى‏ توان با آنان پیمانى داشت) در حالى که اگر بر شما دست یابند، هیچ خویشاوندى و پیمانى را درباره‏ شما مراعات نمى‏ کنند. شما را با زبانِ(نرم) خویش راضى مى ‏کنند، ولى دلهایشان پذیرا نیست و بیشترشان فاسق و (پیمان شکن)اند.
پیام آیه:
*عمق کینه‏ دشمن را هنگام قدرتش باید شناسایى کرد، نه هنگام ضعف او.
*سکوت و ساده ‏اندیشى درباره‏ دشمنى که اگر چیره شود مراعات هیچ مسأله ‏اى را نمى ‏کند، گناه است.
*مشرکان، نه مراعات مسائل عاطفى و همسایگى را مى ‏کنند، نه به پیمان‏ ها و تعهّدات احترام مى‏ گذارند.
*ظاهرسازى و بازى‏ هاى سیاسى و تبلیغاتى دشمنان، ما را فریب ندهد.
*پیمان شکنى، نفاق، تظاهر و سیاست ‏بازى، فسق است.
*اکثریّت مشرکان فاسقند، ولى افراد سالم هم میانشان پیدا مى ‏شود.

خدا با نیکوکاران است...

سوره مبارکه عنکبوت آیه شریفه 69
وَالَّذِینَ جَاهَدُواْ فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ
معنای آیه:
و کسانى که در راه ما (تلاش و) جهاد کردند، راه ‏هاى (قرب به) خود را به آنان نشان خواهیم داد و همانا خداوند با نیکوکاران است.
پیام آیه:
*براى رسیدن به هدایت ویژه‏ الهى، تلاش لازم است و باید گام اوّل را خود انسان بردارد.
*گاهى، یک گام و یک لحظه تلاش خالصانه، هدایت و نجات ابدى را به دنبال دارد.
*در مدیریّت و رهبرى، لازم نیست تمام ابعاد کار از روز اوّل روشن باشد، همین که گامى الهى بر داشته شد، در وسط راه، هدایت‏ هاى غیبى می ‏آید.
*آنچه به تلاش‏ها ارزش می‏دهد، خلوص است.

ایمان از روى فهم ارزش دارد، نه از روى ترس...

سوره مبارکه توبه آیه شریفه 6
وَإِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِکِینَ اسْتَجَارَکَ فَأَجِرْهُ حَتَّى‏ یَسْمَعَ کَلَمَ اللَّهِ ثُمَّ أَبْلِغْهُ مَأْمَنَهُ ذَ لِکَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَّا یَعْلَمُونَ‏

معنای آیه:
و اگر یکى از مشرکان از تو امان و پناه خواست، پس به او پناه بده تا کلام خدا را بشنود، سپس او را به مکان امنش برسان. چرا که آنان گروهى ناآگاهند (و با شنیدن آیات الهى، شاید هدایت شوند).

پیام آیه:
*به درخواست پناهندگى دشمن براى تحقیق و شناخت عقاید و افکار اسلامى، پاسخ مثبت دهید.
*راه فکر و تعقّل، حتّى براى مشرکان مهدورالدّم باز است و براى احتمال هدایت یک نفر هم باید حساب جداگانه باز کرد.
*اسلام، دین رأفت، شرافت و کرامت است.
* به دشمن هم فرصت فکر و انتخاب بدهید و حتّى در شرایط جنگى نیز مردم را از رشد فکرى باز ندارید.
*قرآن، کلام قابل فهم است که زمینه‏ هدایت را فراهم مى ‏سازد و چنان نیست که فهمش خارج از عهده‏ انسان باشد.
*حکومت اسلامى باید زمینه‏ شنیدن کلام خدا را براى منحرفان فراهم کند، چون انحراف بعضى، به خاطر عدم تبلیغ ماست، نه از روى کینه. چه بسا اگر حق را بشنوند، تغییر یابند.
*اسلام، دین آزادى است و ایمان از روى فهم ارزش دارد، نه از روى ترس یا اجبار.
*کفر بعضى، از جهل سرچشمه مى ‏گیرد و اگر آگاه شوند، حقّ را مى ‏پذیرند.